Economeg wleidyddol

Gwleidyddiaeth
Prif bynciau Athroniaeth wleidyddol Cysylltiadau rhyngwladol Daearyddiaeth wleidyddol Economeg wleidyddol Gwleidyddiaeth gymharol Gwyddor gwleidyddiaeth Hanes gwleidyddol
Systemau gwleidyddol Anarchiaeth Brenhiniaeth Cenedl-wladwriaeth Dinas-wladwriaeth Democratiaeth Ffederaliaeth Gweriniaeth Lluosogaeth Theocrataeth Unbennaeth
Gweinyddiaeth gyhoeddus Biwrocratiaeth Gwasanaeth sifil
Polisi Polisi cyhoeddus Polisi economaidd (Polisi ariannol · Polisi cyllidol · Polisi masnach) Polisi iaith Polisi tramor
Cyrff Gwladwriaeth Llywodraeth Gweithrediaeth Barnwriaeth Deddfwrfa
Y broses wleidyddol Anufudd-dod sifil Carfan bwyso Deiseb Etholiadau a phleidleisio Gwleidydd Lobïo Plaid wleidyddol Protest Trefnu cymunedol Ymgyrchu
Safbwyntiau Ideoleg Sbectrwm gwleidyddol Adain chwith Adain dde
Geirfa
v t e

Maes gwyddorau cymdeithas yw economeg wleidyddol neu economi wleidyddol sydd yn ymdrin â'r perthnasau rhwng unigolion a chymdeithas a rhwng y farchnad a'r wladwriaeth, gan dynnu ar ddulliau a damcaniaethau economeg, gwyddor gwleidyddiaeth, a chymdeithaseg. Mae union ystyr yr enw wedi newid ers yr 17g, ond gellir cydnabod yn fras tri thraddodiad sydd wedi diffinio economeg wleidyddol: yr ysgol glasurol, Marcsiaeth, a'r maes modern sy'n defnyddio ystadegaeth a dulliau modelu i brofi rhagdybiaethau ynglŷn â pherthynas y llywodraeth â'r economi.^[1]

I raddau helaeth, economeg wleidyddol oedd yr hen enw ar y ddisgyblaeth a elwir bellach yn economeg. Adlewyrchai'r enw gyd-destun hanesyddol astudiaethau economaidd yr 17g a'r 18g, pryd ystyriai materion economaidd yn rhan o fyd y llywodraeth. Prif ddiddordeb meddylwyr y cyfnod hwnnw oedd i gyfoethogi'r wladwriaeth er budd grym cenedlaethol a'r gallu i ennill rhyfeloedd. Ers y 19g, rhoddwyd mwy o bwyslais ar yr unigolyn yn economeg a'i statws fel gwyddor ffeithiol ac ymarferol yn hytrach na maes normadol, gwleidyddol.

Yn yr oes fodern, gall economeg wleidyddol gyfeirio at farnau economaidd y gwyddonydd gwleidyddol neu farnau gwleidyddol yr economegydd. Rhoddir yr enw "economeg wleidyddol newydd" ar astudiaethau sydd yn canolbwyntio ar y cymhellion gwleidyddol sydd yn ysgogi polisi economaidd. Fel rheol mae gwleidyddion yn pryderu mwy am ddosbarthiad incwm yr etholwyr, a lobïwyr yn becso am ddiddordebau ariannol eu cyflogwyr, nag yr ydynt am effeithlonrwydd polisïau economaidd.^[2]

1. ↑ Iain McLean ac Alistair McMillan, The Concise Oxford Dictionary of Politics 3ydd argraffiad (Rhydychen: Gwasg Prifysgol Rhydychen, 2009), t. 411.
2. ↑ John Black, Nigar Hashimzade, a Gareth Myles, A Dictionary of Economics 3ydd argraffiad (Rhydychen: Gwasg Prifysgol Rhydychen, 2009), t. 346.